Mr Gann mówi: Dość.

Mam ostatnio problemy z napisaniem czegoś większego. Gdy tylko siądę i zacznę pisać, momentalnie coś mnie odrywa i każe zostawić zaczęty tekst na dłużej. A to problemy zawodowe, a to rodzinne itd. Gdy ponownie mogę się zabrać do pisania okazuje się, że w zasadzie trzeba zacząć od początku, bo treść się poważnie zdezaktualizowała. Już 2 razy przeżyłem coś takiego od ostatniego wpisu. Do 3 razy sztuka i tym razem się uda? Oby.

(aktualizacja – no i znowu dziś okoliczności zewnętrzne próbowały mi przerwać, ale tym razem chyba wreszcie nieskutecznie).

To, co dziś chcę napisać, dla wielu będzie kontrowersyjne. Zapewne wielu też nie uwierzy i każe mi się postukać w czoło, jak zwykle, gdy tekst dotyczy wyliczeń opartych o Gann’a.

Doskonale ich rozumiem, sam 12-15 lat temu nie bardzo umiałem i chciałem uwierzyć w tę metodologię. Jeśli jednak taki niegdyś sceptyk i niedowiarek jak ja od kilku lat to stosuje, to znaczy, że naprawdę coś w tym musi być. Przekonanie się do tych sposobów zajęło mi kilka lat, ale warto było. To naprawdę działa, choć dlaczego, tego do dziś nie wiem.

Jedną z wielu metod, opracowanych przez W.D. Ganna jest coś, co nazywa się Price-time squaring (PTS – kwadrat ceny i czasu). Pokazywałem już wcześniej bardzo podobną metodę, którą Gann nazwał „price  squaring” (kwadrat cenowy).

Metoda jest bardzo prosta. Niestety tylko w teorii, bo w praktyce wyciąganie z niej właściwych wniosków wcale nie jest aż tak proste, jakby na to sam opis metody wskazywał. Ale po kolei.

Załóżmy, że mamy istotne ekstremum na jakimś instrumencie (indeksie, towarze, pojedynczej akcji itd.). Wszystko jedno, czy to ważny dołek czy szczyt. Niech to będzie dla uproszczenia 1000 punktów. Wg Ganna należy teraz oczekiwać pojawienia się kolejnego istotnego ekstremum w odległości 1000 jednostek czasowych, odłożonych od momentu pojawienia się naszego ekstremum.

Proste? Tylko pozornie. Bowiem w momencie po owym ekstremum, a przed wypadnięciem naszego szukanego punktu zwrotnego na dobrą sprawę nikt nie wie jaką jednostkę czasową ma zamiar użyć Pan Rynek. W związku z tym niestety trzeba kombinować. Kalkulator i kalendarz to wielcy przyjaciele stosujących tę metodę.

Dość często, chyba najczęściej, rynek stosuje dni kalendarzowe. Ale skłamałbym mówiąc, że zawsze. Bywają to tygodnie, albo sesje handlowe (trading days). W przypadku naprawdę dużych ekstremów mogą to być nawet miesiące, a w przypadku mniej istotnych na przykład godziny. Dlatego stosując PTS w praktyce zawsze jesteśmy skazani na domysły i obserwowanie rynku w momentach teoretycznego wypadania ekstremum.

Żeby rzecz jeszcze bardziej skomplikować – niekiedy wskazówek co do miejsca wystąpienia przyszłego ekstremum nie dostarcza bezpośrednio sama cyfra maksimum bądź minimum intraday, którą przyjmujemy do obliczeń, a…jej pierwiastek kwadratowy. Jeśli pierwiastek kwadratowy od 1000 pkt wynosi 31,62 to na bazie PTS mamy prawo oczekiwać kolejnego wystąpienia ekstremum 31-32 jednostki czasowe, albo 316 jednostek czasowych od naszego bazowego punktu. Jeden taki konkretny przypadek zobaczysz poniżej, Czytelniku.

Zacznijmy jednak od najbardziej dla mnie zaskakującego niedawnego przypadku PTS, do tego bardzo nietypowego, nawet jak na metody Ganna. Tę akurat historię nie ja odkryłem. Znalazł to Jeff Greenblatt. Cóż takiego zrobił?

Wziął maksimum intraday indeksu S&P500 z 2007 roku (1576 pkt) i odłożył 1576 dni kalendarzowych. Ale nie od szczytu, jak każe klasyczne podejście do Gann’a, a od istotnego dna z 21.11.2008. Jako odpowiedź dostał….sobotę 16.03.2013 r. Przypomnę, że niedawny szczyt  S&P500 to 15.03.13 na poziomie 1563 pkt, a już w poniedziałek, 18.03.13 „wypłynął” Cypr, a co ważniejsze, dało się zauważyć wyraźna zmianę sentymentu rynkowego z niedawnego „Hej ho, dalej w górę” na „A może by tak wziąć co nasze i w nogi?”.

Eeetam, przekombinowane.. A poza tym cóż to za ważny dołek, ten 21.11.2008?

Rzeczywiście, na indeksie S&P500 to nie jest koniec spadków. Ale już na Nasdaq100 jak najbardziej, a dołek z marca 2009 jest jedynie testem tamtego, listopadowego dna.

Około 2 lata temu Jeff wykonał potężną pracę metodami Ganna licząc squaringi do różnych ekstremów z przeszłości, i wyszło mu, że dołek z listopada 2008 ma istotne związki w ramach metody PTS z dołkiem z 1987 r. (po słynnym krachu na Wall St.), a także z jeszcze wcześniejszym dołkiem z 1942 r.

Na podstawie tych związków twierdzi, że dna z przełomu 2008 i 2009 mają charakter generacyjny i prawdopodobnie nie zostaną już pogłębione w najbliższych latach. Tego nie należy rozumieć, że od 2009 r. mamy już miło i fajnie. Jeff porównuje to do lat 1929-49. W lipcu 1932 rynek akcji w USA zrobił minimum czasów Wielkiego Kryzysu, którego już później nie złamał, pomimo, że były potem jeszcze nieciekawa końcówka lat 30, tzw. „Great Depression II”, II Wojna Światowa i następująca po niej recesja, a więc wcale nie takie miłe wydarzenia.

Zdaniem Jeff’a dołki z przełomu 2008/09 to właśnie lipiec 1932 dla naszej generacji.

Przesada. A z tą sobotą 16.03. to już  zupełny przypadek. Facet po fakcie naciąga fakty do interpretacji. Wymyślił parę cyferek, dopasował do jakiegoś dołka w przeszłości i zrobił z tego halo. Być może….rzecz w tym, że ja o tym wiedziałem ZANIM do tego doszło, jako o potencjalnym punkcie zwrotnym. A to trochę zmienia postać rzeczy….

No dobrze, ale przecież piszę to nie po to, by streszczać cudze odkrycia, tylko pokazać własne. Chyba najwyższy na to czas, prawda? W odróżnieniu od nieortodoksyjnego podejścia Jeff’a, ja zastosowałem klasyczne PTS, jak Gann przykazał :-).

Zacznijmy od francuskiego indeksu CAC40.

Istotne dno, które wziąłem pod uwagę to dno z 1 czerwca 2012 na poziomie 2922.26 pkt. Odłożyłem od tego dna w przód 292 dni kalendarzowe i…padło na 20.03.2013 r.:

Z pewnością przypadek, powiedzą sceptycy.

No to weźmy amerykański indeks Dow Jones Industrial Average (DJIA). Dno z 16.11.2012 r. wypadło na poziomie 12 471 punktów. Odłóżmy w przód 124-125 dni kalendarzowych i dostajemy…znowu 20-21.03.2013 r.:

A to już drugi taki przypadek…To może pora na trzeci? Proszę bardzo. Oto niemiecki indeks DAX. Tu również wziąłem pod uwagę dno indeksu z 16.11.2012 r., ale już troszkę pokombinowałem. Minimum DAX’a z tego dnia to 6950 pkt. Wyciągnąłem z tego pierwiastek kwadratowy – 83,37. Traf chce, że pomiędzy 16.11.2012 a 20.03.2012 wypada dokładnie 83 sesje:

Aż 3 przypadki wskazują na to samo miejsce? Nie za dużo ich tak czasem?

Eee tam, przecież to był dzień posiedzenia FED. To wszystko bzdury, bo przyczyna jest fundamentalna….

Zaraz zaraz, przecież FED niczego nie zmieniał a komunikat był typu „bussiness as usual”? A poza tym ja już parę dni PRZED 20.03 oczekiwałem  istotnej zmiany na rynkach w okolicach tej daty…

Ktoś inny może dla odmiany stwierdzić : coś w tym jest mimo wszystko nie tak. Przecież szczyty były tak naprawdę 15.03, a nie 20.03, za wyjątkiem DJIA, który rzeczywiście ma szczyt w tym terminie. Na pewno wszystko jest tu OK?

Na pewno. Tak się czasami składa, że metody Gann’a nie dają ściśle ekstremów cenowych a zamiast tego trafiają w „testy” tych ekstremów(fale b lub drugie w nomenklaturze Elliott’a), z czym właśnie mamy do czynienia na DAX i CAC40. Możliwe, że można by to próbować wyjaśniać tym, że w czasie testu ekstremum mamy ostatnią chwilę stanów psychicznych tłumu, powielającą nastroje powszechne w trakcie właśnie kończącego się trendu.

A co zatrzymało rynek od strony analizy oporów i wsparć? Tu chyba nikt nie ma wątpliwości – szczyty z 2007 r. w USA i w Niemczech. Ale nie tylko. Proszę spojrzeć na poniższy wykres S&P500. Oto ruch z okresu marzec 2009 – kwiecień 2010. Odkładamy w górę 161,8% tego ruchu i otrzymujemy…1562 punkty.  Szczyt na S&P500 z 15.03 to 1563 pkt a test z 20.03 – 1561 pkt:

Bardzo dokładnie, prawda?

Last but not least – 21.03 mamy Równonoc Wiosenną, astronomicznie to nawet dzień wcześniej, 20.03. Przypomnę, że Gann uważał ten dzień za początek Nowego Roku giełdowego i generalnie zwracał uwagę na przesilenia i równonoce, oczekując w ich okolicy istotnych rozstrzygnięć rynkowych. Czy słusznie? A pamiętasz jeszcze Czytelniku, kiedy skończyła się „grecka panika” w Europie? Dno przypadło dokładnie na 23.09.2011…

I jeszcze jeden wykres. Już w zeszłym tygodniu rynek obligacji w USA sygnalizował, że wkrótce może dojść do zmiany kilkumiesięcznego trendu:

Nie pokazuję tu całej wiązki punktów czasowych, wskazujących na istotne dno na obligacjach w zeszłym tygodniu – ograniczyłem się tylko do 2 najważniejszych. Oba zapowiadają istotny ruch w górę na obligacjach, a więc przepływ pieniędzy z instrumentów risk-on do risk-off…

Czy to już koniec wzrostów i teraz już tylko Niedźwiedź? Nie sądzę. A dlaczego? Bo zbyt wielu, zwłaszcza po niedźwiedziej stronie jest o tym przekonanych. Dla wielu Niedźwiedzi szczyty z 2007 roku to miejsce ostatniej nadziei na sukces. Niedźwiedzie ostatnio mocno oberwały po futrze, ale przez cały czas niedawnych wzrostów, próbując łapać górki, systematycznie patrzyły na ekstrema z 2007 myśląc, ze w takiej bliskości rynek musi zmienić trend. W ostatnim czasie mieliśmy silnie bycze nastroje, a Byki stały się zbyt pewne siebie czas więc teraz na ożywczą dla trendu dawkę strachu. To Byki muszą się zacząć teraz obawiać przyszłości, a Niedźwiedzie popaść w pewność siebie. Próbkę tego mieliśmy już z Cyprem.

Im szybciej zapanuje strach, tym wcześniej skończy się ta korekta. Ale na 200-300 punktów na Dow Jones albo DAX bym nie liczył. Tylko 200-300 punktów spadków nikogo na poważnie nie przestraszy.

Ten właściwy szczyt wzrostów ciągle jest przed nami. „Nikt nie bije na alarm na szczycie” – oto dlaczego to wciąż melodia przyszłości. Teraz bijących na alarm jest jak na razie sporo.

Wpierw muszą się poddać ostatnie Niedźwiedzie, a nic tak ich nie dobije i nie sprawi, że będą chciały czym prędzej przejść na drugą stronę trendu, jak wyraźne przełamanie maksimów z 2007 roku. Zanim do tego dojdzie, Pan Rynek musi im dać trochę nadziei i zarazem uśpić czujność. I ten właśnie proces zaczęliśmy.

Moim zdaniem pierwsza, dość łagodna fala spadków zakończy się w okolicach najbliższej pełni Księżyca (27.03.13 plus minus jeden dzień), po czym przyjdzie silne odbicie. Zapewne spadki na indeksach w USA i Europie zatrzymają się odpowiednio dla każdego indeksu na pierwszym istotniejszym wsparciu. Pamiętajmy, ze większość nadal uważa, że to płytka korekta, po której wrócą wzrosty, jest więc sporo takich, którzy na tych wsparciach czekają ze zleceniami kupna, dlatego zazwyczaj pierwsze fale spadkowe nie są silne, a następujaca po nich korekta jest „echem” zakończonego trendu

Ich siła zdejmie co najmniej 50% z obecnych spadków a możliwe, że nawet 78%. Szczyt tego korekcyjnego ruchu w górę powinien wypaść już po Świętach Wielkanocnych. Wydaje się, że będzie to dobre miejsce do otwierania krótkich pozycji przed zasadniczą częścią właśnie rozpoczętej korekty.

Nowy rok:
Wiatry starowieku
Między sosnami wieją.

Onitsura
(1660-1738)