Trójkąt? Tak, ale nie taki…

To niezbyt ładnie cytować siebie 🙂 ale zacznę od cytatu z poprzedniego wpisu:

„Cykle w układzie miesięcznym, liczone od wielu ważnych przeszłych ekstremów (szczyty wzrostów z 2000 i 2007, dno po krachu z października 1987, szczyt z 1968 roku a nawet dno z 1949 r.) zgodnie wskazują na październik 2019, jako potencjalnie ważny okres:Co wtedy może mieć miejsce? Wydaje się, że najprawdopodobniejszym rozwiązaniem byłby ważny w perspektywie średnioterminowej szczyt, ale tak wcale być nie musi. W 2014 roku mieliśmy w październiku podobny układ, 987 miesięcy (Fibonacci) od bardzo ważnego dna z 1932 roku i skończyło się na średnioterminowym dołku tzw. „paniki Eboli”.
Na pewno czekają nas w październiku w USA 2 ciekawe wydarzenia i oba nastąpią w pobliżu 12 rocznic szczytów z października 2007 (12 lat x 12 miesięcy to właśnie nasze 144 miesiące z wykresu powyżej). Przypomnę, że Gann zwracał uwagę na 4, 5,7, 8, 10 i 12 rocznice wydarzeń rynkowych i miał w tym sporo racji.
Te wydarzenia to: posiedzenie FED 29-30.10 (szczyt Nasdaq’a 31.10.2007) i […]”

No i jesteśmy na tydzień przed tym momentem, a sytuacja odwróciła się o 180 stopni i dziś, po 3 tygodniach od tamtego wpisu, za najbardziej prawdopodobny uważam dołek.

Nim przejdziemy do tematu indeksów w USA i dlaczego to miałby być dołek, bardzo ważna dygresja.
Ostatnio niezbyt miałem czas sprawdzać zależności czasowe na kilku instrumentach, jednym z nich jest DXY (Dollar Index Futures), innym jest np. indeks WIG20.
Ale jest ktoś, kto zrobił to za mnie – Jeff Greenblatt 🙂 . A skoro to upublicznił w swoim newsletterze, pozwolę sobie skorzystać z jego gotowej pracy.
Poniżej przedstawiam jego wykres w układzie tygodniowym dla DXY

Dużo cyferek, niektóre są tu istotne, inne akurat nie. Proszę pomijać cyfry, opisane na czarno i skupić się na wartościach niebieskich. Spadek styczeń 2017 – luty 2018 od wartości 103.815 do wartości 88.15 to 15.665 pkt. Następnie wzrost od lutego 2018 do początków września 2019 (88.15 – 99.33) to 11.18 pkt. Podzielmy teraz obie wartości przez siebie 15.665/11.18 = 1.401
I policzmy ilość tygodni między szczytami – 139!!!
Czy to rymowanie się stosunku wartości do spadku i korygującego go wzrostu do siebie i czasu, liczonego w tygodniach jest widoczne?
Jeff nie stosuje tu na wykresie dokładnej wartości , pokazując jedynie 144 tydzień od szczytu ze stycznia 2017; gdy odliczy się 5 świec wstecz, trafimy na ów szczyt na poziomie 99.33, a za nim, w 143 tygodniu (dokładnie – 1.10.2019), test tego szczytu zakończony na wartości 99.305. Od tego momentu Dollar Index zaczął gwałtownie spadać, a Euro, będące głównym składnikiem koszyka walut w Dollar Index, wyraźnie rosnąć. To pozwala nam z bardzo dużym prawdopodobieństwem przyjąć, że umacnianie się USD, zaczęte w lutym 2018, już się zakończyło, a USD przeszedł do kolejnej fali spadkowej.
Jednocześnie od końcówki sierpnia mamy też osłabianie się JPY w stosunku do USD:

Jest to więc ulubione środowisko rynków akcyjnych, zwłaszcza tych w krajach Emerging Markets – dolar słabnie, ale jen (waluta, którą fundusze często uważają za bezpieczną przystań) jest jeszcze słabszy.
Jak już wspomniałem, nie mam czasu by przyjrzeć się zależnościom czasowym na WIG20, dlatego wrzucam jedynie tę oto poniższą obserwację. Te zielone Widły Andrewsa narysowałem na wykresie o wiele wcześniej, rynek tylko „dobił” do dolnego ich ramienia

Dno WIG20 na poziomie 2088.88 powstało w końcówce sierpnia, dwa dni po nieudanej próbie trwałego zejścia JPY poniżej poziomu 105 i jednocześnie kilka dni przed pokazywanym wyżej szczytem na DXY, któremu towarzyszył szczyt na T-Notes futures (futures na cenę 10 letnich obligacji rządu USA) będący zarazem dnem spadku rentowności tychże obligacji. Podobna rzecz pojawiła się na złocie (dziś bez wykresu), które szczytowało 26.08.19, dokładnie w dniu nieudanego ataku JPY na strefę poniżej poziomu 105. Szczyt ten rynek złota na chwilkę przełamał, wychodząc ~1 USD ponad jego wartość w dniu 4.09.2019, czyli dzień po tegorocznym szczycie DXY (tym o wartości 99.33) ale nie był w stanie się utrzymać tak wysoko i od tego momentu cena złota praktycznie spada.
Widać, że coś w tej okolicy czasowej zaczęło się wyraźnie zmieniać, a sądząc ze wzmiankowanej wyżej sytuacji na DXY, są to istotne zmiany o charakterze co najmniej średnioterminowym.
I to „coś” zdaje się mieć dużo wspólnego z globalną zmianą oceny ryzyka przez wielkie instytucje finansowe – swoje szczyty robiły w tamtym momencie instrumenty, uważane za bezpieczne schronienia (wyjątek: dno w przypadku JPY, co wynika z konstrukcji pary USDJPY), a z kolei dna – instrumenty uważane za ryzykowne.
Najwyraźniej nie doceniałem wagi tych zmian, nie przyglądając się im zbyt uważnie, co nadrabiam po prawie miesiącu.

Przejdźmy teraz do kwestii tytułowego trójkąta. Czytelnicy pamiętają zapewne (nie tylko)moją koncepcję dużego, korekcyjnego trójkąta, zaczętego jeszcze w styczniu 2018, który można obejrzeć np. we wpisie z końcówki lipca br, pt „Dotarliśmy tu, i…?”
Październikowy rozwój sytuacji na rynkach zmusza mnie do jej porzucenia i przejścia na Byczą stronę mocy 🙂
Dlaczego? To, co widzę na amerykańskich indeksach od końcówki lipca br. wydaje się być trójkątem zbieżnym. Tu pokazuję kształt na kontraktach emini na SPX:

ale identyczny można zobaczyć na innych indeksach. Dla porównania Nasdaq Composite, choć na innych flagowcach w USA, w rodzaju DJIA czy NDX widać go również:

Ostatnie przedostatnie dwie świece na tym indeksie tworzą ładny układ Objęcia Bessy, co powinno poskutkować krótkotrwałym cofnięciem, najprawdopodobniej dającym również i tu odpowiednik fali e? z wykresu ES.
Proszę zwrócić uwagę na zachowanie średniej 200 sesyjnej (200SMA), która ostatnio z długotrwałego poziomowania zakręciła w górę. Właściwie nigdy nie sprawdzałem tego dokładnie, robiąc kilkukrotnie jedynie pobieżny przegląd, ale nie spotkałem się z sytuacją, by 200SMA kręciła z poziomu w górę, a rynek zaczynał spadki. Zazwyczaj zapowiada to wzrosty na rynku i to w perspektywie średnioterminowej (kilka miesięcy). Jeśli rynek chce poważniejszych spadków, pozwala wpierw średniej 200SMA co najmniej zmniejszać nachylenie w kierunku poziomowania się, a nie odchylać bardziej w kierunku pionu, jak na ostatnich 2 wykresach.
Chętnych Czytelników prosiłbym o sprawdzenie tej obserwacji, nie tylko na indeksach i ewentualnie wskazanie miejsc i instrumentów, gdzie taka obserwacja jest nieprawdziwa. Ciekaw jestem statystycznej siły tej tendencji.

O tym, że końcówka października może być istotna dla rynku pisałem już w poprzednim wpisie – obecnie dodam, że wiele potencjalnych układów wibracyjnych na różnych amerykańskich indeksach ogniskuje się w przedziale 28.10 – 5.11.19. Dodatkowo na przedział ten wskazują również np. stopnie kątowe obiegu Ziemii wokół Słońca, liczone od tegorocznych i niektórych zeszłorocznych ekstremów (300 stopni od dna z grudnia ‘18, 180 stopni od szczytu z maja br, 144 stopnie od dna z początku czerwca br. czy strefa 90-96 stopni od szczytu z końcówki lipca). Ewentualne dno fali e? trójkąta w tym miejscu czasowym byłoby zapowiedzią sporego ruchu w górę. Z samego tylko trójkąta, licząc najprostszą i najbardziej znaną z klasycznej Analizy Technicznej metodą odkładania szerokości trójkąta w miejscu wybicia w górę, wynikałby zasięg ruchu ponad poziom 3200 pkt na SPX. Podejrzewam, że będzie on zdecydowanie większy – liczę się tu z ruchem rzędu dobrych kilkuset punktów. O tym dlaczego, poniżej.

Dobra, ale przecież mówiłeś o recesji i słabnięciu gospodarki? Prawda. I sądziłem, że ostatni spadek w odrzuconym trójkątcie będzie formą dyskontowania recesji. Ale rynek zdaje się chce inaczej, więc nie widzę powodu, by się z nim kłócić. Odwrócenie krzywej dochodowości rzeczywiście zapowiada recesję, ale w okresie od roku do dwóch od chwili swego wystąpienia.
Pierwszy raz odwrócenie krzywej, mierzone rentownościami 3 miesięcznych T-Bills i 10 letnich T-Notes nastąpiło w marcu 2019. O wiele ważniejsze, bo potwierdzane dodatkowo przez analogiczne odwrócenie, mierzone różnicą 2 i 10-latek nastapiło w czerwcu br. (za Bloomberg’iem) :

Recesje prawie zawsze (wyjątek – rok 1973) dzieli od momentu odwrócenia krzywej 10 do 24 miesiące, daje nam to więc czasokres między styczniem 2020 a marcem 2021. Jest więc trochę czasu na tradycyjną, związaną z końcem roku, akcję Byków.

Ale dlaczego rynki w ogóle miałyby to robić? Przecież Zarządzający są świadomi prawdopodobieństwa recesji?
Prawda. I wielu z nich nawet mocno się na jej wypadek zaasekurowało. Ten wykres od Sentimentrader.com pokazuje rekordowo niskie (zaledwie kilkanaście procent) zaangażowanie funduszy hedge w rynek akcji, w połowie października br.:

Tak niskie zaangażowanie odpowiada poziomom poważnych przesileń rynkowych w rodzaju dna z 2002, 2008 czy okresu „greckiej paniki” czyli lat 2011-13.
Mało tego, Jason Goepfert twierdzi, że z tych kilkunastu procent akcji w portfelach funduszy hedge, większość stanowią akcje „defensywne” w rodzaju spółek wodociągowych, energetycznych itp. Najwyraźniej fundusze hedge gremialnie siedzą w „bezpiecznych przystaniach” w rodzaju obligacji rządu USA.

Czy jest coś lub ktoś, kto mógłby je z tych bezpiecznych okopów ruszyć i zmusić do choćby częściowej przebudowy portfeli w oparciu o bardziej ryzykowne aktywa, wypychając tym samym cenę owych aktywów w górę? Oczywiście!
Będziesz zaskoczony, Czytelniku, jeśli powiem, że to…FED? 🙂
Nie, nie chodzi o obniżki stóp procentowych. Te działają na ceny akcji zazwyczaj ze sporym opóźnieniem.
Chodzi o rozpoczęty 14-15.09 program interwencyjnego skupu aktywów, początkowo zapowiadany jako krótkotrwały, do 10.10.2019, potem przedłużony do 4.11.2019, w formie krótkoterminowych zakupów obligacji w procedurze REPO, który najwyraźniej przeradza się w coś w rodzaju QE, choć przedstawiciele FED unikają jak mogą tego terminu, mówiąc półgębkiem o właśnie rozpoczętym „organicznym wzroście bilansu aktywów” i podkreślając wszelkie możliwe różnice, głównie w…nazewnictwie, bo reszta różnic to drobiazgi 🙂

„Amerykański ekonomista William Denyer sądzi, że będzie to kilkumiesięczne „mini-QE”, które FED będzie kontynuować do momentu powrotu naturalnej płynności na rynek międzybankowy. Jego zdaniem, przy poziomie 60 mld USD/miesiąc powinno to zająć FED owi 3-4 miesiące Ale nawet po tym okresie oczekuje on kontynuacji zakupów, jakkolwiek na bardziej organicznym (cokolwiek to znaczy 🙂 ) poziomie, rzędu 10-20mld USD/miesiąc” [źródło – GaveKal]
Zdaniem GaveKal będzie to wyglądać tak, jak na tym graficznym przedstawieniu stanu bilansu FED:

Na razie sprawa jest dość mglista i bardziej w sferze domniemań niż rzetelnej wiedzy, o co chodzi FED, ale jeśli FED coś na ten temat wspomni w komunikacie po posiedzeniu 30.10.19 lub jeszcze więcej: poda grafik z planowanymi wielkościami „organicznego wzrostu bilansu aktywów”, może to być gamechanger dla Byków, który wypchnie amerykańskie indeksy na dłużej powyżej ich lipcowych szczytów. Oczywiście, jeśli wspomni 🙂

Na jak długo? Nie wiemy. Możemy się tu opierać jedynie na poszlakach. Jedną z ciekawszych poszlak jest ten oto obrazek naszych dobrych znajomych z Trading on the Mark, dotyczący nie indeksów a mocno odwrotnie z nimi skorelowanych kontraktów futures na 30 – letnie obligacje rządu USA.

Według nich, sensownym terminem formowania się dna na tych kontraktach byłaby plus minus 3 dekada lutego przyszłego roku. Zapewne mniej więcej w tym samym momencie można by oczekiwać formowania się dna na złocie oraz prawdopodobnie szczytów na indeksach akcji.
Gdyby to miało zadziałać, mielibyśmy typowy schemat czasowy dla rynków akcyjnych ze wzrostami w okresie październik – marzec.
Pamiętajmy, że to tylko przypuszczenia….

Krzyczą cykady
ja i mój dom za chwilę
zmieni sie w kamień

Issa (z dziennika Shichibannikki, maj 1813)